แนวทางการพัฒนากระบวนการวิเคราะห์คุณภาพข้อสอบจากผู้ปฏิบัติงานและอาจารย์ผู้สอน

1. ความเป็นมาและเหตุผล/สภาพปัญหาและอุปสรรค (สรุปโดยย่อ)

การวิเคราะห์ข้อสอบเป็นกระบวนการหนึ่งของการพัฒนาคุณภาพคลังข้อสอบ ซึ่งเป็นการตรวจสอบคุณภาพของข้อสอบเป็นรายข้อ เพื่อพิจารณาว่าข้อสอบแต่ละข้อนั้น มีระดับความยากหรือค่าความง่าย (Difficulty index or Easiness) และค่าอำนาจจำแนกของข้อสอบ  (Disciminant index) เพียงใด รวมทั้งพิจารณาถึงประสิทธิภาพของตัวลวงในข้อเลือกตอบของข้อสอบข้อนั้นด้วย ผลการวิเคราะห์จะทำให้ทราบว่าข้อสอบแต่ละข้อมีความเหมาะสมมากน้อยเพียงใด ข้อสอบที่มีคุณภาพจะสามารถนำไปวัดและประเมินผลได้อย่างเที่ยงตรงและเชื่อมั่นได้

เพื่อให้การดำเนินงานด้านการบริหารจัดการหลักสูตรตามบริบทการจัดการเรียนการสอนรายวิชาศึกษาทั่วไป รวมถึงให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดและส่งผลให้บุคลากรภายในองค์กรหรือผู้ที่เกี่ยวข้องได้รับความรู้และสามารถนำความรู้ที่ได้ไปประยุกต์ใช้ในการปฏิบัติงานจริงได้อย่างเหมาะสม จึงเห็นควรมีการจัดการความรู้ เรื่อง “แนวทางพัฒนากระบวนการวิเคราะห์คุณภาพข้อสอบ” เพื่อหาแนวทางพัฒนากระบวนการวิเคราะห์คุณภาพข้อสอบจากผู้ปฏิบัติงานแลอาจารย์ผู้สอนที่มีคุณภาพพร้อมทั้งสามารถประยุกต์ใช้หลักการจัดการความรู้ รวมถึงการศึกษาและค้นหาแนวทางในการพัฒนากระบวนการวิเคราะห์คุณภาพข้อสอบ พร้อมทั้งนำมาจัดเก็บอย่างเป็นระบบและเผยแพร่ออกมาเป็นลายลักษณ์อักษร

2. วัตถุประสงค์

เพื่อพัฒนาและปรับปรุงกระบวนการวิเคราะห์คุณภาพข้อสอบ หมวดวิชาศึกษาทั่วไป

3. ลักษณะงานที่ปฏิบัติ

          3.1 สภาพการปฏิบัติงานเดิม

ขั้นตอนที่ 1 ศึกษาข้อมูลหลักสูตรหมวดวิชาศึกษาทั่วไปฯ/ ข้อสอบ

ขั้นตอนที่ 2 จัดประชุมเตรียมความพร้อมอาจารย์ผู้สอน เพื่อรับทราบแนวทางการดำเนินงานการจัดการเรียนการสอน โดยเรื่องข้อสอบ เป็นส่วนหนึ่งของการประชุม

ขั้นตอนที่ 3 อาจารย์ผู้สอนออกข้อสอบ

ขั้นตอนที่ 4 ตรวจทานข้อสอบ

ขั้นตอนที่ 5 วิเคราะห์คุณภาพข้อสอบ

          3.2 สภาพการปฏิบัติงานใหม่

ขั้นตอนที่ 1 ศึกษาข้อมูลหลักสูตรหมวดวิชาศึกษาทั่วไปฯ/ ข้อสอบ/ ทบทวนคลังข้อสอบ

ขั้นตอนที่ 2 ประชุมเตรียมความพร้อมคณะดำเนินงานและผู้เชี่ยวชาญด้านการวัดและการประเมินผล และด้านการออกข้อสอบ

ขั้นตอนที่ 3 กำหนดกรอบและเกณฑ์มาตรฐานการพัฒนาคุณภาพข้อสอบ

ขั้นตอนที่ 4 จัดทำโครงการอบรมเชิงปฏิบัติการ “เทคนิคการออกข้อสอบ การวัดและประเมินผล” หมวดวิชาศึกษาทั่วไป

ขั้นตอนที่ 5 อาจารย์ผู้สอนออกข้อสอบ

ขั้นตอนที่ 6 ตรวจทานข้อสอบ

ขั้นตอนที่ 7 นำข้อสอบให้ผู้เชี่ยวชาญตรวจสอบความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหา

ขั้นตอนที่ 8 ทดลองใช้และวิเคราะห์คุณภาพข้อสอบ

ขั้นตอนที่ 9 คัดเลือกข้อสอบที่ผ่านเกณฑ์เก็บลงในคลังข้อสอบ

4. แนวคิด/ขั้นตอน/วิธีการ (สรุป)

          £ การลดขั้นตอน/ระยะเวลาการดำเนินงาน

          £ ลดต้นทุนค่าใช้จ่ายในการดำเนินงาน

          £ พัฒนาคุณภาพชีวิตในการทำงาน

          £ สร้างประโยชน์และความพึงพอใจแก่ผู้รับบริการ

5. ข้อควรระวัง (ถ้ามี)

การปรับปรุงและเปลี่ยนแปลงรูปแบบการจัดการเรียนการสอน มีผลต่ออาจารย์ผู้สอนและการออกข้อสอบ

6. เคล็ดลับ/เทคนิคพิเศษ (Tips and Tricks) (สรุปโดยย่อ)

กลุ่มความรู้ได้ดำเนินงานภายใต้กระบวนการการจัดการความรู้ 6 ขั้นตอน

1. การกำหนดองค์ความรู้หลักที่จำเป็นหรือสำคัญต่องานและกำหนดเป้าหมายของการจัดการความรู้
2. การเสาะแสวงหาความรู้ที่ต้องการ
3. การปรับปรุง ดัดแปลงความรู้บางส่วนให้เหมาะสมต่อการดำเนินงาน
4. การนำความรู้ที่ได้จากการจัดการความรู้มาปรับใช้ในการปฏิบัติงานจริง
5. การนำประสบการณ์จากการทำงาน และการประยุกต์ใช้ความรู้มาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และสกัดออกมาเป็นขุมความรู้
6. การรวบรวมความรู้และจัดเก็บอย่างเป็นระบบ

7. ผลของการดำเนินงาน (Output) (สรุปโดยย่อ)

          กลุ่มความรู้แนวทางพัฒนากระบวนการวิเคราะห์คุณภาพข้อสอบได้นำข้อเสนอแนะจากผู้ทรงคุณวุฒิ     มาปรับกระบวนการ/วิธีการปฏิบัติงาน เรื่อง “แนวทางพัฒนากระบวนการวิเคราะห์คุณภาพข้อสอบ” และสรุปองค์ความรู้ เรื่อง แนวทางการพัฒนากระบวนการวิเคราะห์คุณภาพข้อสอบ จากผู้ปฏิบัติงานแลอาจารย์ผู้สอน จัดทำเป็นกระบวนการ/วิธีปฏิบัติงาน เรื่อง กระบวนการวิเคราะห์คุณภาพข้อสอบ ที่พร้อมเผยแพร่ให้บุคลากรที่เกี่ยวข้องนำสู่การปฏิบัติ โดยมีกระบวนการ/วิธีการปฏิบัติงาน

8. ผลลัพธ์ของการดำเนินงาน (Outcome) (สรุปโดยย่อ)

ได้ข้อสอบที่มีคุณภาพที่สามารถนำไปสร้างเป็นคลังข้อสอบได้

9. ประโยชน์ที่ได้รับ (สรุปโดยย่อ)

1. ช่วยสร้างองค์ความรู้ขององค์กรให้เป็นระบบและได้มาตรฐาน เป็นเครื่องมือในการพัฒนาความสามารถของบุคลากรสร้างสรรค์สังคมแห่งการเรียนรู้

2. การจัดการความรู้จะช่วยรักษาประสิทธิภาพระบบการทำงานขององค์กรให้ดำเนินต่อไปได้

3. ช่วยลดระยะเวลาในการทำงานและความซับซ้อนของงาน

4. ทำให้บุคลากรเกิดความพึงพอใจในการทำงานส่งผลให้งานมีประสิทธิภาพสูงและมีความมั่นใจในการทำงานในองค์กร

5. ได้เอกสารองค์ความรู้ เรื่อง “แนวทางการพัฒนากระบวนการวิเคราะห์คุณภาพข้อสอบ” จากผู้ปฏิบัติงานแลอาจารย์ผู้สอน พร้อมทั้งนำมาจัดเก็บอย่างเป็นระบบและเผยแพร่

10. ปัจจัยแห่งความสำเร็จ (สรุปโดยย่อ) 

กำหนดเป้าหมายอย่างชัดเจน พร้อมที่จะเรียนรู้อยู่เสมอ มีความคิดสร้างสรรค์ มีทักษะการสื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพ มีทักษะการสร้างการมีส่วนร่วมของทีมงานส่งผลต่อการตัดสินใจและการแก้ปัญหาอย่างมีเหตุมีผลและชัดเจน

11. แนวทางการพัฒนาในอนาคต (สรุปโดยย่อ)

สำนักวิชาการศึกษาทั่วไปฯ ได้จัดทำและพัฒนาระบบจัดสอบออนไลน์ รวมถึงการสร้างคลังข้อสอบเพื่อใช้สอบวัดความรู้แก้นักศึกษาที่ลงทะเบียนเรียนของรายวิชาศึกษาทั่วไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ ส่งผลให้กระบวนการในการจัดสอบและข้อสอบนั้นเป็นไปตามมาตรฐานการวัดและประเมินผล รวมถึงการนำไปจัดทำงานวิจัย R2R ในปีถัดไป